محمدرضا تاجیک، رئیس اداره میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی شهرستان ورامین در یاداشتی نوشت: در چنین اقلیم خشکی، آب برای مردم منطقه تنها یک نیاز طبیعی و روزمره نبوده، بلکه همواره مفهومی عمیقتر و مقدستر داشته است. چنانکه در بسیاری از شهرهای کویری ایران مانند یزد، کرمان، کاشان و... دیدهایم، در ورامین نیز فرهنگ حفاظت از منابع آبی و احترام به آن در تار و پود زندگی مردمان این دیار تنیده شده است. مردم این مناطق، با صرفهجویی، دقت و برنامهریزی، مصرف آب را به حداقل رساندهاند و همزمان، سازههای متعددی برای مدیریت بهینه آب ساختهاند که بسیاری از آنها امروز بخشی از میراث فرهنگی و هویتی کشور محسوب میشوند.
سازههایی همچون قناتها، آبانبارها، یخچالهای طبیعی، آسیابها، حمامهای سنتی و بهویژه سقاخانهها نهتنها کارکردی کاربردی داشتهاند، بلکه نشانگر هوش، ذوق هنری، حس نوعدوستی و باورهای مذهبی مردم منطقه هستند. بسیاری از این سازهها توسط خیرین ساخته و وقف میشدهاند و معماران محلی نیز با بهکارگیری نهایت خلاقیت، جلوههایی زیبا از معماری سنتی و اسلامی را در طراحی آنها به نمایش گذاشتهاند.
در کنار اهمیت منابع آبی، باورها و اعتقادات مذهبی مردم ورامین نیز جایگاهی ویژه در حفظ و استمرار این سازهها داشتهاند. مردم این خطه همواره دلبسته اهلبیت علیهمالسلام، بهویژه حضرت امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع)، بودهاند. همین ارادت عمیق باعث شده که فرهنگ عاشورایی، نه تنها در ماههای محرم و صفر بلکه در تمام ایام سال، در زندگی مردم این منطقه حضور پررنگی داشته باشد.
یکی از جلوههای بارز این فرهنگ مذهبی، سنت ساخت سقاخانههای حسینی است؛ سقاخانههایی که از دل حماسه عاشورا الهام گرفتهاند و امروز به نمادی از عشق، وفاداری، ایثار و مردمداری تبدیل شدهاند. این سقاخانهها، که بیشتر در معابر عمومی یا مقابل منازل ساخته میشوند، نه تنها محلی برای نوشیدن جرعهای آب خنک هستند، بلکه مکانیاند برای آرامش روح، یادآوری دلدادگی به حضرت عباس (ع) و طلب حاجت و مغفرت.
در شهرستان ورامین، روستای تاریخی حصار حسنبیک یکی از مناطقی است که این سنت را با تمام اصالت آن حفظ کرده است. در این روستا، بیش از چهار سقاخانه سنتی هنوز فعالاند و اهالی روستا هر صبح با عبور از کنار آنها، دست بر سینه نهاده، سلامی به امام حسین (ع) و حضرت ابوالفضل (ع) میدهند و با نوشیدن جرعهای آب، برای بانیان آنها طلب رحمت و مغفرت میکنند. در باور آنان، این عمل نهتنها نشانه ادب و ارادت است، بلکه خود و خانوادهشان را تحت عنایت و حمایت حضرت ابوالفضل (ع) قرار میدهد.
برخی اهالی این سقاخانهها را محل استجابت دعا و برآوردهشدن حاجات میدانند و به همین دلیل نذرهایی چون روشنکردن شمع، پخت آش نذری و دیگر اعمال مذهبی را در کنار این مکانها انجام میدهند. زنان روستا، که نقش مهمی در انتقال این باورها داشتهاند، با حضور پرشور خود، جلوههایی زیبا و انسانی از دیانت، عشق و همبستگی را در فضای این مکانها خلق میکنند.
ورامین، با مردمانی پرتلاش و اصیل، هنوز هم یکی از پیشگامان زنده نگهداشتن فرهنگ عاشورا در منطقه است. سقاخانههای حسینی، تنها یک بنای ساده نیستند؛ آنها یادگار ایمان، میراث محبت و نشانهای از هویت مذهبی و اجتماعی این مردماند. احیای این سقاخانهها، حفظ آنها، و معرفیشان به نسل امروز، وظیفهای فرهنگی و ملی است. چرا که در دنیای پرشتاب امروز، چنین نشانههایی از پایبندی به باورها و ریشهها، بیش از همیشه ارزشمند هستند.
انتهای پیام/
نظر شما